Tối 18/2, danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh) đã đón bằng di tích nhà nước đặc biệt và khai hội xuân sớm hơn một ngày so với mọi năm. Trước đó, hôm 14/2, di tích Cổ Loa (Hà Nội) cũng đón nhận danh hiệu này.
Yên Tử và Cổ Loa cùng nằm trong danh sách 11 di tích được Thủ tướng Chính phủ ra quyết định xếp hạng di tích nhà nước đặc biệt đợt ba gần đây. Cả hai cũng đều được đề xuất khai triển lập hồ sơ trình UNESCO xác nhận di sản văn hóa thế giới. Riêng Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử còn được ứng cử thêm danh hiệu di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Trong câu chuyện về di sản ở nước ta, bên cạnh việc đua nhau lập hồ sơ xếp hạng tầm nhà nước, giờ đây còn có cuộc chạy nước rút đến những danh hiệu quốc tế. Cụ thể nhất, đã có cả một danh sách gồm 12 di sản văn hóa phi vật thể do Bộ VH-TT-DL lập hồ sơ trình lên UNESCO để xác nhận trong thời kì từ nay đến năm 2016.
Cả nước đang đầy ắp di sản cấp quốc gia và ngấp nghé cấp quốc tế. vơ đều nhắm đến mục tiêu lóng danh hiệu hay những chiếc huy chương lung linh để làm dày bảng thành tích. Trên thực tại, quyết định của Thủ tướng Chính phủ về xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt, hay quyết định của Bộ VH-TT-DL về danh mục di sản văn hóa phi vật thể, đều không có dòng nào đề cập đến chữ “danh hiệu”. Việc hình thành các danh sách không phải là phát “huy chương” cho địa phương, mà để giao bổn phận rõ ràng rằng “trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình thực hiện việc quản lý nhà nước đối với di tích (hoặc di sản văn hóa phi vật thể) theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa”.
Nhiều nhà khoa học đã lên tiếng về tình trạng sa đà lóng huy chương cho di sản. Ủy viên Hội đồng Di sản quốc gia, GS Ngô Đức Thịnh nói, việc lập hồ sơ di sản vận động UNESCO công nhận đã bị các địa phương xem là một cuộc đua, việc di sản được tổ chức này trao bằng như đã trở thành một thứ danh hiệu thi đua. thực tại, nhiều tỉnh, thành giờ đây đang đua nhau cả về danh hiệu di sản thế giới; địa phương bạn có mà mình không thì chẳng chịu được.
Di tích quốc gia đặc biệt Tràng An đang hướng đến di sản thiên nhiên thế giới - Ảnh: V.T
Đối với di sản được quốc tế công nhận, càng không có chuyện đó là món trang sức được quàng lên cổ cho sang. Các di sản đều được UNESCO xét duyệt trên cơ sở Công ước về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, duyệt y năm 1972. Theo đó, các di sản trên khắp hành tinh được công nhận nhằm mục đích bảo vệ khỏi sự xuống cấp, hủy hoại và biến mất. Nhiều di sản quốc gia tiến lên hạng quốc tế là việc sẽ đến trong bối cảnh Việt Nam đã dự công ước nói trên. Song, đó không phải là cuộc chạy marathon để giật danh hiệu. Tiếc rằng chúng ta đã chạy và chạy với thể hăng hái quá mức. Từ di sản trước hết - quần thể di tích cố đô Huế năm 1993, đến di sản mới nhất - mộc bản kinh Phật chùa Vĩnh Nghiêm, nước ta đã có tổng cộng 17 di sản văn hóa và thiên nhiên, trong đó hai năm 2011 - 2012 có liên tiếp bốn di sản được công nhận. Hiện còn khoảng chục hồ sơ khác đã và đang được hoàn chỉnh để trình UNESCO xét duyệt, ngoài hệ thống hang động Tràng An, đảo Cát Bà (di sản thiên nhiên), còn có đờn ca tài tử Nam bộ, sử thi Tây Nguyên… (di sản văn hóa phi vật thể).
Có một “lầm lẫn” rằng, một khi danh hiệu quốc gia được Nhà nước o bế thì danh hiệu quốc tế dĩ nhiên sẽ được UNESCO giúp đỡ. Tuy nhiên, thực tại thì ngược lại, các quốc gia sở hữu di sản không những phải tự gìn giữ tài sản của mình theo công ước, mà nếu lơ mơ để di sản mất đi tính nguyên trạng, sẽ bị thu hồi lại quyết định công nhận. Chưa đến mức bị “tước danh hiệu” như một số di sản văn hóa, thiên nhiên trên thế giới, song Việt Nam đã bị UNESCO cảnh báo về tình trạng ô nhiễm của vịnh Hạ Long, mức độ khai khẩn du lịch quá mức của cố đô Huế.
Chuyện về di sản không mới, nhưng chưa bao giờ cũ, khi nhiều loại hình nghệ thuật, danh lam thắng cảnh vẫn đang xếp hàng chờ được vinh danh. Sự kéo dài danh sách di sản nước nhà được suy tôn, dù quá ào ạt, vẫn dễ chịu hơn một danh mục cảnh báo hoặc lời dọa rút danh hiệu, điều có nguy cơ sẽ đến bởi thực tại di sản đang bị “mài” ra cho thương mại (Hạ Long và Huế bị cảnh báo đến hai lần về bảo tồn).
Võ Tiến
Các bài liên quan:
http://vesinhsach.net/112/257/Dich-vu-ve-sinh-van-phong/Dich-vu-ve-sinh-van-phong.htm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét